هر جمعیتى سرانجامى دارد
وَ لِکلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لا یَستَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَستَقْدِمُونَ)34(
ترجمه :
34 - براى هر قوم و جمعیتى زمان و مدت ) معینى ( است و به هنگامى که مدت آنها فرا رسد نه ساعتى از آن تاخیر مىکنند و نه بر آن پیشى مىگیرند .
تفسیر :
هر جمعیتى سرانجامى دارد
در این آیه خداوند به یکى از قوانین آفرینش یعنى فنا و نیستى ملتها ، اشاره مىکند و بحثهاى مربوط به زندگى فرزندان آدم در روى زمین و سرانجام و سرنوشت گنهکاران که در آیات قبل گفته شد با این بحث روشنتر مىشود .
نخست مىگوید : براى هر امتى زمان و مدت معینى وجود دارد ) و لکل امة اجل ( .
و به هنگامى که این اجل فرا رسد ، نه لحظهاى تاخیر خواهند کرد و نه لحظهاى بر آن پیشى مىگیرند ) فاذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعة و لا یستقدمون ( .
یعنى ملتهاى جهان همانند افراد ، داراى مرگ و حیاتند ، ملتهائى از صفحه روى زمین برچیده مىشوند ، و بجاى آنها ملتهاى دیگرى قرار مىگیرند ، قانون مرگ و حیات مخصوص افراد انسان نیست بلکه اقوام و جمعیتها و جامعهها را نیز
تفسیر نمونه ج : 6 ص : 158
در بر مىگیرد .
با این تفاوت که مرگ ملتها غالبا بر اثر انحراف از مسیر حق و عدالت و روى آوردن به ظلم و ستم و غرق شدن در دریاى شهوات و فرو رفتن در امواج تجمل پرستى و تنپرورى مىباشد .
هنگامى که ملتهاى جهان در چنین مسیرهائى گام بگذارند ، و از قوانین مسلم آفرینش منحرف گردند ، سرمایههاى هستى خود را یکى پس از دیگرى از دست خواهند داد و سرانجام سقوط مىکنند .
بررسى فناى تمدنهائى همچون تمدن بابل ، و فراعنه مصر ، و قوم سبا ، و کلدانیان ، و آشوریان ، و مسلمانان اندلس ، و امثال آنها ، این حقیقت را نشان مىدهد که در لحظه فرا رسیدن فرمان نابودى که بر اثر اوج گرفتن فساد صادر شده بود ، حتى ساعتى نتوانستند پایههاى لرزان حکومتهاى خویش را نگاه دارند .
باید توجه داشت که ساعت در لغت به معنى کمترین وقت است ، گاهى به معنى لحظه و گاهى به معنى مقدار کمى از زمان مىآید اگر چه امروز معنى معروف آن یک بیست و چهارم مدت شبانه روز است .
